Dünya Kalp Federasyonu (WHF)¹; Kardiyovasküler sağlığı geliştirmek, Kalp-damar hastalıkları ve inmeye bağlı ölümlere dikkat çekmek ve farkındalığı arttırmak amacıyla 2000 yılından itibaren 29 Eylül tarihini ‘Kalp günü’ olarak kutlamaktadır.

Her yıl tüm dünyada yaklaşık 17.3 milyon kişi Kalp-damar hastalıkları ve inme nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Küresel bir halk sağlığı sorunu olan Kalp-damar hastalıklarına bağlı ölümlerin artarak 2030 yılında 23 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Kalp-damar hastalıkları patofizyolojisinde yer alan Ateroskleroz; tüm arteriyel yapıları etkileyerek, arterlerin esneklik özelliğinin bozan, kronik, enflamatuvar, multifaktöriyel bir hastalıktır. Hayatın ilk yıllarında hatta fetal dönemde başlayan, yavaş ilerleyen süreç, Arteriyel darlık ve tıkanmalara, inme ve kalp krizine yol açabilir. Süreç nedenleri (oksidatif stres, mekanik, hemodinamik veya kimyasal etkiler) tespit edilip tedavi edilirse durdurulabilir.          

WHO verilerine göre, dünyada ve ülkemizde bulaşıcı olmayan hastalıklara bağlı ölümlerin yaklaşık %42’si Kalp-damar hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Yine WHO; uygun yaşam tarzı değişiklikleri ve düzeltilebilir risk faktörlerinin kontrol altına alınması ile bu hastalıklara bağlı ölümlerin dörtte üçünden fazlasının önlenebileceğini bildirmektedir.

Risk faktörleri; MAJÖR Risk faktörleri; 1- Değiştirilebilir Risk faktörleri;1- Dislipidemi: Hiperkolesterolemi, HDL kolesterol düşüklüğü, 2- Hipertansiyon, 3- Sigara, 4- Diabetes Mellitus. 2- Değiştirilemeyen Risk faktörleri;1- Yaş, 2- Cinsiyet, 3- Kalıtım.

MİNÖR Risk faktörleri; 1- Hipertrigliseridemi, 2- Fiziksel aktivite azlığı, 3- Obezite, 4- Stresli kişilik yapısı.

YENİ RİSK FAKTÖRLERİ; Koagulasyon eğilimini arttıran faktörler (Fibrinojen, Plazminojen aktivatör inhibitör-1 (PAI-1), Hiperhomosisteinemi, Lipoprotein (a) yüksekliği, F-VII, F-VIII, V-WF yüksekliği), Enflamasyon göstergeleri (fibrinojen, CRP, Cu, Fe, IL-6, TNF-α gibi). .

Hastalık ile mücadelede erken teşhis amacıyla; Kardiyovasküler risk değerlendirmesi yapmak önem taşır. Risk faktörleri değerlendirilerek 10 yıl içinde ölüme neden olabilecek bir Kalp-damar hastalığı geçirme riski hesaplanmaktadır.

Risk faktörleriyle mücadele etmek Kalp-damar hastalıklarından korunmada ve ilerlemesini durdurmada birincil korunma yöntemidir.

Bu amaçla Türk Kardiyoloji Derneği önerileri;

1-Hareket etmek; Haftada beş kez 30 dakika süreyle yapılan orta zorlukta aktiviteler, kalp hastalığı ve inme riskini azaltır. Gerçekçi hedefler koyun. Aktivite düzeyini yavaş yavaş artırın, zorlamayın.

2- Kalp sağlığı için faydalı besinleri tüketmek,

3- Tütüne hayır, Sigarayı bırakmak ve sigara dumanına pasif maruziyetten korunmak, kalp hastalığı ve inme riskini azaltır.

4-Kan değerlerinizi ve kilonuzu öğrenin.

1 Dünya Kalp Federasyonu (WHF), ülkelerinde kalp damar hastalıkları konusunda çalışan tıbbi ve bilimsel grupları birleştiren bir dünya organizasyonudur. Dünya Kalp Federasyonu kardiyovasküler sağlığı geliştirmek için politikalar üretir ve bilgileri paylaşır. Herkesin kalp sağlığına ulaşması için bilgi alışverişini teşvik eder. Bu konuda çalışan toplulukların güçlendirmesine yardımcı olur.

Op. Dr. Eylem Memişoğlu Seyahi
İş Yeri Hekimi