4 Şubat Dünya Kanser Günü / Kansere “DUR” demek için harekete geç…

                Kanser, çeşitli nedenlerle değişime uğramış hücrelerin bulundukları yerde, bazı durumlarda da vücudun daha uzak bölgelerinde kontrolsüz olarak çoğalıp büyümesiyle giden büyük bir hastalık grubudur. Kanser günümüzün önemli hastalıklarından biridir ve kansere bağlı ölümler Amerika Birleşik Devletleri’nde olduğu gibi ülkemizde de dolaşım sistemi hastalıklarından sonra ikinci en sık ölüm sebebidir

                Dünyada her yıl 14 milyon yeni kanser vakası ortaya çıkmakta ve 10 milyona yakın insan kanser nedeniyle hayatını kaybetmektedir.

                Dünya genelinde giderek artan bir halk sağlığı sorunu olan kanserin gelişimine yol açan nedenler kesin olarak ortaya konmamış olmakla birlikte, büyük bir bölümünün işyeri ortamında bulunan etkenlerin de yer aldığı  çevresel etkiler, genetik faktörler ve yaşam biçimi özelliklerine bağlı olarak meydana geldiği bilinmektedir. Bu faktörler arasında en büyük payı sigara / tütün ürünlerinin tüketilmesi ve beslenme ile ilgili hatalı uygulamalar almaktadır.

                Tütün kullanımı, kanser gelişimi yönünden en önemli risk faktörü olup kansere bağlı ölümlerin yaklaşık %22'sinden sorumludur. Pek çok kanser türünde sorumlu olduğu bilinen tütün kullanımı, hangi yaşta olursa olsun terk edildiğinde kişinin yaşam kalitesi ve yaşam süresi üzerinde anlamlı bir fark yaratmaktadır. 

                Tütün ürünlerinin yanı sıra obezite ve kanser ilişkisine dair yapılmış çok sayıda çalışma obezitenin kansere neden olmasının yanı sıra kanser tedavisine yanıtın azalmasına, hastalık seyrinin bozulmasına ve artmış ölüm oranlarına neden olduğunu da göstermektedir.

                Diğer nedenlerle meydana gelen kanserlere göre daha genç yaşlarda ortaya çıkan mesleki kanserlerin gelişiminde çalışma ortamındaki etkilenmenin sürekli ve yüksek dozda olmasının rolü olduğu düşünülmektedir. İşle ilgili hastalık yüküne ait küresel tahminler mesleksel kanserin işle ilgili hastalıklara bağlı 2,4 milyon ölümün % 27'sini oluşturduğunu göstermektedir. Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından her yıl dünya çapında 700.000 e yakın ölümün mesleki kanserden kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Bu kayıplar iş kazası nedeniyle ortaya çıkan ölümlerin neredeyse iki katıdır.

                Uluslararası Kanser Araştırma Ajansının (IARC) raporlarına göre, bugüne kadar insanda kanser yaptığı kesin olarak ortaya konmuş 120 madde ya da etken vardır. Bu ajanlar arasında asbest, formaldehit, benzen, nikel, krom, radyasyon vb. sayılabilir.

                Kanserlerin yarıya yakınının, risk faktörlerinden kaçınma ve mevcut kanıta dayalı önleme stratejilerinin uygulanması yoluyla önlenebilir durumda olduğu bilinmektedir. Mesleki kanserlerden korumada en önemli koruma yaklaşımı risk değerlendirmesini ve değerlendirme sonrasında risklerin mümkünse ortadan kaldırılmasını; tam olarak ortadan kaldırılamıyor ise azaltılmasını içermektedir.

                Kansere neden olduğu kanıtlanan etkenlerin ortadan kaldırılması veya azaltılması mesleki kanser gelişim riskinde buna karşılık gelen bir azalmayla sonuçlanabileceği gibi, uygun tarama programları sayesinde hastalara erken dönemde teşhis konularak yaşam süreleri uzatılabilecektir.

                Unutulmamalıdır ki; Kanser çoğu durumda önlenebilir ve erken teşhis, tedavi şansını önemli ölçüde artırır.

Sağlıklı Günler dileklerimizle,

Tez Medikal Eğitim Denetim Grup Başkanlığı