ÇALIŞMA DURUŞLARININ ETKİLERİ
Yoğun iş gücü kullanımı gerektiren işlerde uygun olmayan çalışma duruşları, kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olduğu gibi iş veriminde azalmalara da neden olmaktadır. Çalışma duruşu vücudun, başın, gövdenin, kol ve bacakların yapılan işe ve işin özelliklerine göre hizalanması şeklinde tanımlanabilir. Uygun olmayan duruşlardan dolayı meydana gelen zorlanmalar çalışanlarda ciddi rahatsızlıklara sebep olmaktadır. Omurga için en rahat ve uygun olan doğru duruşta, baş dik, sırt ve bel düzdür. Bu duruşta, kulaktan yere indirilen dik çizgi, omuz ve kalçanın ortasından, ayak bileğinin önünden geçer. Ayakta dururken sırt kambur, bel çukur, karın öne sarkık, göğüs yassılaşmış ve çene öne çıkmış olursa, bu duruş yanlıştır. Eğer duruş doğru değilse, bu çalışana stres, yorgunluk ve ağrı olarak geri döner, kaslar kendini yenileyene kadar çalışmasına ara vermek zorunda kalır.
İşe bağlı olarak çalışanlarda sık görülen kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları eğilme, doğrulma, tutma, kavrama, bükme ve uzanma gibi sıradan vücut hareketlerinin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu hareketler günlük yaşamda zararlı hareketler değildirler. Bu hareketleri zararlı yapan, iş yaşamındaki sürekli tekrarlar, güç gerektiren davranışlar, uygun olmayan çalışma duruşları ve hızlı hareketlerdir. Sık sık ve aşırı öne eğilme, bel bölgesini en çok zorlayan harekettir. Bu hareket kasları ve özellikle diskleri zorlar ve bel fıtığının oluşmasının en sık nedenidir.
Omurganın kavisleri bozuldukça, bel kavisi tersine döndükçe, yük vücuttan uzak tutuldukça kısacası duruş şekli bozulmaya başladıkça, zorlanma artar. Yük vücuttan uzakta taşındığında, sırtın alt tarafındaki baskı artar. Bir yükü kol uzunluğunda tutmak, aynı yükü vücuda yakın tutmanın beş katı baskı oluşturur. Yükü taşırken; vücudun döndürülmesinin yanı sıra ayakların birbirine çok yakın olması ve vücut ağırlığının parmak uçlarına yüklenmesi, sırtın alt tarafındaki baskıyı arttırır. Baş üstü boşluğun kısıtlı olduğu alanlar veya alçak çalışma yüzeyleri, çalışanı elle taşıma sırasında öne eğilmeye zorlayarak kötü vücut duruşlarına yol açmakta ve yükleri hareket ettirirken kas iskelet sistemi rahatsızlığı riskini arttırmaktadır.
Bu nedenlerle çalışma sırasında sırtta, belde ve kalçada gerilim oluşmaması için vücuttan uzakta bir cisim tutulmamalıdır. Çalışırken öne ve yana doğru fazla eğilmemeye, yük taşırken belden dönmemeye dikkat edilmelidir. Alçak mesafede bir yük kaldırılacaksa dizler bükülmeli, dengeli bir taşıma duruşu sağlayabilmek için ayaklar birbirinden ayrı olmalı, bir ayak yükün hareket ettirileceği yönde olacak şekilde diğerinin önünde olmalıdır. Yük kaldırma sırasında sırt dik tutulmalı ve bacak kasları kullanılmalıdır. Karın kasları kasılarak bütün kas grupları aynı anda çalıştırılmalıdır. Karın ve sırt kaslarının birlikte kasılması omurganın desteklenmesini sağlar ve zedelenmesini engeller.
Unutmayın! Kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına yol açan ne taşıdığınız değil nasıl taşıdığınızdır...
İşe bağlı olarak çalışanlarda sık görülen kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları eğilme, doğrulma, tutma, kavrama, bükme ve uzanma gibi sıradan vücut hareketlerinin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu hareketler günlük yaşamda zararlı hareketler değildirler. Bu hareketleri zararlı yapan, iş yaşamındaki sürekli tekrarlar, güç gerektiren davranışlar, uygun olmayan çalışma duruşları ve hızlı hareketlerdir. Sık sık ve aşırı öne eğilme, bel bölgesini en çok zorlayan harekettir. Bu hareket kasları ve özellikle diskleri zorlar ve bel fıtığının oluşmasının en sık nedenidir.
Omurganın kavisleri bozuldukça, bel kavisi tersine döndükçe, yük vücuttan uzak tutuldukça kısacası duruş şekli bozulmaya başladıkça, zorlanma artar. Yük vücuttan uzakta taşındığında, sırtın alt tarafındaki baskı artar. Bir yükü kol uzunluğunda tutmak, aynı yükü vücuda yakın tutmanın beş katı baskı oluşturur. Yükü taşırken; vücudun döndürülmesinin yanı sıra ayakların birbirine çok yakın olması ve vücut ağırlığının parmak uçlarına yüklenmesi, sırtın alt tarafındaki baskıyı arttırır. Baş üstü boşluğun kısıtlı olduğu alanlar veya alçak çalışma yüzeyleri, çalışanı elle taşıma sırasında öne eğilmeye zorlayarak kötü vücut duruşlarına yol açmakta ve yükleri hareket ettirirken kas iskelet sistemi rahatsızlığı riskini arttırmaktadır.
Bu nedenlerle çalışma sırasında sırtta, belde ve kalçada gerilim oluşmaması için vücuttan uzakta bir cisim tutulmamalıdır. Çalışırken öne ve yana doğru fazla eğilmemeye, yük taşırken belden dönmemeye dikkat edilmelidir. Alçak mesafede bir yük kaldırılacaksa dizler bükülmeli, dengeli bir taşıma duruşu sağlayabilmek için ayaklar birbirinden ayrı olmalı, bir ayak yükün hareket ettirileceği yönde olacak şekilde diğerinin önünde olmalıdır. Yük kaldırma sırasında sırt dik tutulmalı ve bacak kasları kullanılmalıdır. Karın kasları kasılarak bütün kas grupları aynı anda çalıştırılmalıdır. Karın ve sırt kaslarının birlikte kasılması omurganın desteklenmesini sağlar ve zedelenmesini engeller.
Unutmayın! Kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına yol açan ne taşıdığınız değil nasıl taşıdığınızdır...