COVİD 19 Pandemisinde Güncel Durum

Covid 19 pandemisi Kasım 2021 tarihinde Omicron varyantının tespit edilmesi ile beraber önemini korumaya ve tüm bilim dünyası tarafından öngörüldüğü gibi tüm dünyada, önceki dalga ve varyantların çok ötesinde sayılarda kişiyi hastalandırmaya devam ediyor.

•          Salgın Omicron ile devam ederken bilim insanları tarafından corona virüsün Omicron varyantının BA.1,BA.2 ve BA.3 isimli alt varyantları tespit edildi.
•          Mevcut durumda Dünyadaki Omicron vakalarının çoğunun BA.1'den kaynaklandığı bildirilmekte, alt varyantlar arasındaki farklar ve bunların pandeminin gidişatını nasıl etkileyeceği henüz tam olarak bilinmekle beraber yapılan birkaç çalışma sonuçlarına göre "gizli varyant" olarak da bilinen BA.2'nin orijinal alt soydan daha bulaşıcı olduğunu öne sürülmektedir.
•          Dünya Sağlık Örgütü tarafından Ocak ayının son haftasında yapılan epidemiyolojik güncellemede Omicron ’un alt varyantı olan BA.2 nin 57 ülkede tespit edildiği ifade edilmektedir.
•          Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalarda Omicron varyantının diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de baskın hale geldiği, Covid-19 açısından en riskli iller arasında İstanbul, İzmir, Ankara, Kocaeli, Yalova, Bursa, Bingöl ve Eskişehir’in yer aldığı belirtilmiştir.
•          5 Şubat 2022 tarihinde açıklanan bilgiye göre, son 24 saatte 421.435 Covid-19 testi yapıldı, 98.715 kişinin testi pozitif çıktı, 221 kişi hayatını kaybetti.
•          Omicron varyantı önceki varyantlara göre daha hızlı bulaşmakta olup hatırlatma dozu/dozları yapılmamış olsa da aşılılarda Omicron ’a bağlı hastane yatışı ve ölümler, aşısızlardan çok daha düşüktür. Hatırlatma dozu/dozları yapılanlarda bu riskin daha da düşük olmasının yanında enfeksiyona karşı koruyuculuk da artmaktadır.
•          Yetkililerin açıklamalarına göre eğitim düzeyi ile aşı olma arasında güçlü bir ilişki var. Aşı oranlarının az olduğu bölgelerin iki önemli özelliği olduğuna dikkat çeken yetkililer, hem ekonomik sıkıntı çeken hem de eğitim düzeyinin çok düşük olduğu bölgelerde aşılamanın düşük olduğunu, en az aşı yaptıran illerimizin Ağrı, Bitlis, Muş ve Bingöl olduğu belirtmektedir.
•          Enfeksiyonun yaygın belirtileri solunum semptomları, ateş, öksürük ve dispnedir. Baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, kas ve eklem ağrıları, aşırı halsizlik, yeni ortaya çıkan koku ve tat alma duyusu kaybı, ishal gibi belirtiler de görülebilmektedir. Hastalık bazı kişilerde belirtisiz geçirilebilmekle birlikte, ciddi vakalarda, pnömoni, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilmektedir.
•          COVID-19 olgularının rutin doğrulaması gerçek-zamanlı transkripsiyon polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile virüs RNA’sının özgül dizilerinin saptanması ve gerekli olduğunda nükleik asit dizi analizi yöntemi ile doğrulanması temeline dayanmaktadır.
•          Belirtisiz kişilerde de kantitatif RT-PCR (nazofaringeal sürüntü örnekleri) test pozitifliği bildirilmiştir ayrıca belirtisiz olguların büyük bir kısmında enfeksiyonun daha sonraki aşamasında bazı semptomlar gelişmiştir, ancak klinik izlem süresi boyunca belirtisiz olan olgular da mevcuttur.
•          Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi tarafından PCR testlerinin laboratuvar ve teknik alt yapı gerektirmesi ve anında sonuç vermemesi nedeni ile tarama testi olarak kullanımının pratik olmadığı belirtilmekte ve bu nedenle Covid-19'un yüzey proteinlerini tespit ederek çalışan hızlı antijen testlerinin kullanımına izin verilmeye devam edilmektedir. ABD'nin bazı eyaletlerinde, Covid-19 testi yapılan mekânlarda uzun kuyrukların oluşması ve sağlık çalışanları arasında vakaların artması nedeniyle antijen kitlerinin dağıtımına hız verilmeye başlanmış olup bu şekilde daha kısa sürede tanı koyup gerekli tedavi ve önlemlerin alınabileceği önerilmektedir.
•          Yapılan açıklamalarda Hızlı antijen test sonucu negatif çıkan kişilerde belirti saptanması durumunda yine de RT-PCR yöntemiyle doğrulanması gerekliliği vurgulanmaktadır.

Önceki varyantlara kıyasla hem daha bulaşıcı hem de antikorlardan daha az etkilenen Omikron varyantı ve alt varyantlarına karşı korunmak için hatırlatma dozları da dahil olmak üzere aşı yaptırılmalı, maske kullanımı ve sosyal-fiziksel mesafenin korunması ve hijyen önlemleri aksatılmadan sürdürülmelidir.

Uz. Dr. Rezan Harman GÜNERKAN

Tez Medikal İşyeri Hekimi / Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı