EBOLA SALGINI HAKKINDA NELER BİLİYORUZ

Ebola Virüsü Ve Hastalığı

Viral kanamalı ateş etkenlerinden olan zoonotik bir virüstür. İlk salgın Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Ebola nehri yakınında bir köyde başladığı için bu nehrin ismi verilmiştir. Ebola Virüs Hastalığı olarak adlandırılmıştır. Nadir ve ölümcül bir hastalıktır. Ebola'lı bir kişi, semptomlar ortaya çıkana kadar bulaştırıcı değildir. Virüs insanlara yabani hayvanlardan kan ve vücut sıvıları ile bulaşır. Direkt hayvanlardan insana ve insandan insana geçiş bildirilmiştir.

En sık Ebola'ya yakalanan veya ölen bir kişinin kanı ve diğer vücut sıvıları (idrar, dışkı, tükürük, kusmuk, ter ve meni gibi) ile doğrudan temas yolu ile yayılmaktadır. Semende 82 gün, anne sütünde 16 ay süresince virüs gösterilmiştir. Ebola virüsü hastalığından iyileşen kişilerde virüsün kalıcılığı, potansiyel olarak yeni salgınlar için enfeksiyon kaynağı olabileceği endişesi vardır.

Ebola hastalarıyla yakın temasta bulunan sağlık çalışanları, enfekte vücut sıvılarıyla temas edebilecekleri için hastalığa yakalanma açısından en yüksek risk altındadır. Meyve yarasaları ve primatlar Ebola virüsünün doğal konağı olarak düşünülmektedir.

Ebola'nın kuluçka dönemi ( 2 -21 gün) ortalama 6 ila 12 gündür. Klinik, halsizlik, yorgunluk, ateş(≥38.0°C), boğaz ağrısı, şiddetli baş ve kas ağrıları ile tipik olmayan ateşli sendrom şeklindedir. Mide ağrısı, ishal ve kusma sıklıkla ilk günlerde gelişir. Su kaybına neden olmaktadır. Nadiren döküntü gözlenmiştir. Kırmızı göz, hıçkırık ve morarmalarda bildirilmiştir.

2019 yılında onaylanan aşı ile salgınların biraz olsun önlenebileceği düşünülmüştür.

En son Demokratik Kongo’daki Ebola salgını Ağustos 2018'de başlayıp Haziran 2020'de bitmişti. O salgında 2 bin 287 kişi hayatını kaybetmişti. Ancak 21 Ağustos 2022'de Demokratik Kongo Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Kuzey Kivu eyaleti, Beni sağlık bölgesinde ölümcül bir vakada Ebola virüsünün laboratuvar doğrulamasının ardından bir Ebola salgını ilan edilmiştir. Salgının kaynağının belirlenmesi için araştırmalar devam etmektedir.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı (SB), Ebola virüsü hastalığı (EVH) salgınının sona erdiğini 27 Eylül 2022'de ilan etmiştir. DSÖ tavsiyelerine uygun olarak, beyan son ve tek teyit edilmiş vakanın gömülmesinden 42 gün sonra (Ebola virüsü enfeksiyonları için maksimum kuluçka süresinin iki katı) yapılmıştır. Ve hayatta kalanlarda viral kalıcılığın yeniden canlanması durumu son salgınlarda tanımlanmıştır. 

EVH' nın ülkede endemik olduğu göz önüne alındığında, gelecekte bir salgın görülmesi beklenmeyen bir durum değildir. Ebola virüsü enzootiktir yani hayvanlar arasında yaygındır.

Tez Medikal İş Sağlığı Müdürlüğü

Uz. Dr. Rezan Harman Günerkan