Gıda Zehrilenmesi
Gıda Zehirlenmesi Nedir?
Genel olarak gıda zehirlenmesi mide bulantısı, kusma ve ishal gibi belirtiler içeren herhangi bir hastalığı tanımlamak için kullanılmaktadır. Ancak, gıda ile ilgili tüm hastalıkları toksin, bakteri, ya da virüs gibi etkenlere göre değil, yalnız belirtilere göre gruplandırıldığı gıda zehirlenmesi terimi yanıltıcıdır.
Gıda ile ilişkili ya da gıda kaynaklı hastalığa, çok geniş bir patojen ve toksin çeşitliliği yol açmaktadır. Bakteri ya da toksinler vücuda Mide - bağırsak siteminden girdikleri için bu hastalıkların en sık görülen belirtileri bulantı, kusma ishal ve karın ağrısıdır. Ancak, gıda kaynaklı hastalıklar, bulaşmış yiyecek ve içeceklerin yenmesinden belirtilerin başlamasına kadar geçen süre, hastalığın süresi, ya da iyileşme için gereken süre gibi durumlar açısından çok farklılıklar gösterebilmektedir. Ayrıca, gıdaları kirletebilen birçok hastalık etmeni hasta hayvanlar, hasta kişiler ya da laboratuvar kazaları gibi yollarla da yayılabilmektedir.
Zehirlenme mi Enfeksiyon mu?
Gıda kaynaklı hastalıklar iki bölümde yer almaktadır: Zehirlenme ve Enfeksiyon. “Gıda Zehirlenmesi “ terimi daha çok yenilen yiyeceklerdeki toksinlerin yol açtığı hastalıklar için geçerlidir. Bu toksinler uygun bir şekilde işlenmemiş gıdalarda üreyen bakteriler tarafından, gıdalardaki kimyasal işlemler, ağır metaller ya da diğer maddeler tarafından oluşturulabilir. Ya da balık ve kabuklu deniz hayvanlarının beslenme özelliklerine ya da yaşadıkları çevreye bağlı olarak etlerinde bulunabilir. Genel olarak toksinlere bağlı belirtiler bulaşık bir gıdanın yenilmesinden kısa bir süre sonra başlar ve ani ve kontrol edilemeyen kusma ve/veya ishal ile sonuçlanır.
Gıda kaynaklı Hastalıklar için kimler risk altındadır?
Genellikle çok genç, yaşlı, ya da mevcut bir hastalığı olan kişiler gıda kaynaklı hastalıklara daha çok yakalansalar da enfekte olmuş gıdaları yiyen herkes hasta olabilir.
Gıda Kaynaklı hastalıkların belirtileri nelerdir?
Sıklıkla gıda kaynaklı hastalığı olanlarda mide bulantısı, kusma, ishal ve/ veya ateş oluşan belirtiler görülmektedir. Bazı kişilerde tüm bu belirtiler görülürken, bazılarında yalnızca bir tanesi görülebilir. Tipik olarak gıda kaynaklı hastalıklar yalnız birkaç gün sürer, ancak bazen daha ciddi hastalık ta meydana gelebilir. Hasta kişilerin hastaneye kaldırılmaları gerekebilir, hatta bazen gıda kaynaklı hastalıktan ölüm bile görülebilir.
Gıda kaynaklı hastalıklardan nasıl korunabilirim?
Kendinizi ve sevdiklerinizi gıda kaynaklı hastalıklardan korumak için yapabileceğiniz en etkili şey dört basit adımı takip etmektir.
Yıkayın!
Yemek yemeden önce ve yemek pişirmeden önce ellerinizi su ve sabun ile20 saniye yıkayınız. Eğer ishaliniz varsa, ya da bu belirtileri olan birine bakıyorsanız, ellerinizi çok iyi şekilde yıkayınız ya da yemek hazırlamayınız.
Taze ürünleri yemeden önce mutlaka yıkayınız. Zararlı etkenler sebze ve meyvelerin dış kabuklarında bulunabilirler, bu nedenle lahana ve kıvırcık salatanın dış yapraklarını atmak uygundur. Sebze ve meyvelerin kabuklarını çöp tenekesinin üzerinde ya da lavabonun üzerinde soyunuz ya da soyulan gıdaları korumak için soymak için ve doğramak için ayrı kesme tahtası kullanınız.
Her zaman çiğ etlerle temas eden yüzeyleri, mutfak aletlerini, kesme tahtalarını ve pişirme aletlerini iyice yıkayınız.
Sebze ve meyveleri akan suyun altında yıkayınız.
Ayırın!
Etleri sebze ve meyvelerden ayırınız. Çiğ etlerde bulunabilecek etkenlerin çiğ yenilecek gıdalara bulaşmasını engellemek için her zaman pişirilecek yiyecekleri (et gibi) çiğ olarak tüketilecek yiyeceklerden (sebzeler gibi) farklı yüzeylerde hazırlayınız.
Alışveriş yaparken torbanızda et, tavuk ürünleri ve deniz ürünlerinin sıvılarının taze sebze ve meyvelerle temas etmesini engelleyiniz.
Pişirin!
Et ve tavuk ürünlerini, yumurtaları, deniz ürünlerini iyice pişiriniz. Uygun pişirme ısını ayarlayabilmek için gıda termometresi kullanınız.
Güvenli pişirme ısıları:
63°C: Bütün kesilmiş sığır, dana, koyun etleri (piştikten sonra kesip, yemeden önce etin 3 dakika dinlenmesini bekleyiniz)
71°C: Kıyılmış etler ( sığır vb.)
74°C: Kümes hayvanı etleri
74°C: Tencereler ve arta kalan yemekler
63°C: Balıklar, et saydamlığını kaybedene kadar pişiriniz.
Yumurtalar yumurta sarıları sertleşene kadar pişirilmelidir.
Soğutun!
Yemekten sonra kalanları hemen buzdolabına ya da dondurucuya kaldırınız.
Bakteriler yiyecekler oda sıcaklığında bırakıldıktan sonra ya da “Tehlikeli Bölge ”de 4°C-60°C de bırakıldıklarında süratle ürerler. Kolay bozulabilecek yiyecekleri 2 saatten fazla ( ya da dışarısı 32°Cden fazla ise 1 saatten fazla) dışarıda bırakmayınız.
Buzdolabınızın ısısını 4 °C den aşağıda tutunuz.
Dondurulmuş gıdaları güvenli olarak buzdolabında, soğuk suda, ya da microwave de eritiniz. Gıdaları hiçbir zaman mutfak tezgâhında eritmeyiniz.
Dr. Nahide Semin Diren
İşyeri Hekimi
Tez Medikal OSGB
Genel olarak gıda zehirlenmesi mide bulantısı, kusma ve ishal gibi belirtiler içeren herhangi bir hastalığı tanımlamak için kullanılmaktadır. Ancak, gıda ile ilgili tüm hastalıkları toksin, bakteri, ya da virüs gibi etkenlere göre değil, yalnız belirtilere göre gruplandırıldığı gıda zehirlenmesi terimi yanıltıcıdır.
Gıda ile ilişkili ya da gıda kaynaklı hastalığa, çok geniş bir patojen ve toksin çeşitliliği yol açmaktadır. Bakteri ya da toksinler vücuda Mide - bağırsak siteminden girdikleri için bu hastalıkların en sık görülen belirtileri bulantı, kusma ishal ve karın ağrısıdır. Ancak, gıda kaynaklı hastalıklar, bulaşmış yiyecek ve içeceklerin yenmesinden belirtilerin başlamasına kadar geçen süre, hastalığın süresi, ya da iyileşme için gereken süre gibi durumlar açısından çok farklılıklar gösterebilmektedir. Ayrıca, gıdaları kirletebilen birçok hastalık etmeni hasta hayvanlar, hasta kişiler ya da laboratuvar kazaları gibi yollarla da yayılabilmektedir.
Zehirlenme mi Enfeksiyon mu?
Gıda kaynaklı hastalıklar iki bölümde yer almaktadır: Zehirlenme ve Enfeksiyon. “Gıda Zehirlenmesi “ terimi daha çok yenilen yiyeceklerdeki toksinlerin yol açtığı hastalıklar için geçerlidir. Bu toksinler uygun bir şekilde işlenmemiş gıdalarda üreyen bakteriler tarafından, gıdalardaki kimyasal işlemler, ağır metaller ya da diğer maddeler tarafından oluşturulabilir. Ya da balık ve kabuklu deniz hayvanlarının beslenme özelliklerine ya da yaşadıkları çevreye bağlı olarak etlerinde bulunabilir. Genel olarak toksinlere bağlı belirtiler bulaşık bir gıdanın yenilmesinden kısa bir süre sonra başlar ve ani ve kontrol edilemeyen kusma ve/veya ishal ile sonuçlanır.
Gıda kaynaklı Hastalıklar için kimler risk altındadır?
Genellikle çok genç, yaşlı, ya da mevcut bir hastalığı olan kişiler gıda kaynaklı hastalıklara daha çok yakalansalar da enfekte olmuş gıdaları yiyen herkes hasta olabilir.
Gıda Kaynaklı hastalıkların belirtileri nelerdir?
Sıklıkla gıda kaynaklı hastalığı olanlarda mide bulantısı, kusma, ishal ve/ veya ateş oluşan belirtiler görülmektedir. Bazı kişilerde tüm bu belirtiler görülürken, bazılarında yalnızca bir tanesi görülebilir. Tipik olarak gıda kaynaklı hastalıklar yalnız birkaç gün sürer, ancak bazen daha ciddi hastalık ta meydana gelebilir. Hasta kişilerin hastaneye kaldırılmaları gerekebilir, hatta bazen gıda kaynaklı hastalıktan ölüm bile görülebilir.
Gıda kaynaklı hastalıklardan nasıl korunabilirim?
Kendinizi ve sevdiklerinizi gıda kaynaklı hastalıklardan korumak için yapabileceğiniz en etkili şey dört basit adımı takip etmektir.
Yıkayın!
Yemek yemeden önce ve yemek pişirmeden önce ellerinizi su ve sabun ile20 saniye yıkayınız. Eğer ishaliniz varsa, ya da bu belirtileri olan birine bakıyorsanız, ellerinizi çok iyi şekilde yıkayınız ya da yemek hazırlamayınız.
Taze ürünleri yemeden önce mutlaka yıkayınız. Zararlı etkenler sebze ve meyvelerin dış kabuklarında bulunabilirler, bu nedenle lahana ve kıvırcık salatanın dış yapraklarını atmak uygundur. Sebze ve meyvelerin kabuklarını çöp tenekesinin üzerinde ya da lavabonun üzerinde soyunuz ya da soyulan gıdaları korumak için soymak için ve doğramak için ayrı kesme tahtası kullanınız.
Her zaman çiğ etlerle temas eden yüzeyleri, mutfak aletlerini, kesme tahtalarını ve pişirme aletlerini iyice yıkayınız.
Sebze ve meyveleri akan suyun altında yıkayınız.
Ayırın!
Etleri sebze ve meyvelerden ayırınız. Çiğ etlerde bulunabilecek etkenlerin çiğ yenilecek gıdalara bulaşmasını engellemek için her zaman pişirilecek yiyecekleri (et gibi) çiğ olarak tüketilecek yiyeceklerden (sebzeler gibi) farklı yüzeylerde hazırlayınız.
Alışveriş yaparken torbanızda et, tavuk ürünleri ve deniz ürünlerinin sıvılarının taze sebze ve meyvelerle temas etmesini engelleyiniz.
Pişirin!
Et ve tavuk ürünlerini, yumurtaları, deniz ürünlerini iyice pişiriniz. Uygun pişirme ısını ayarlayabilmek için gıda termometresi kullanınız.
Güvenli pişirme ısıları:
63°C: Bütün kesilmiş sığır, dana, koyun etleri (piştikten sonra kesip, yemeden önce etin 3 dakika dinlenmesini bekleyiniz)
71°C: Kıyılmış etler ( sığır vb.)
74°C: Kümes hayvanı etleri
74°C: Tencereler ve arta kalan yemekler
63°C: Balıklar, et saydamlığını kaybedene kadar pişiriniz.
Yumurtalar yumurta sarıları sertleşene kadar pişirilmelidir.
Soğutun!
Yemekten sonra kalanları hemen buzdolabına ya da dondurucuya kaldırınız.
Bakteriler yiyecekler oda sıcaklığında bırakıldıktan sonra ya da “Tehlikeli Bölge ”de 4°C-60°C de bırakıldıklarında süratle ürerler. Kolay bozulabilecek yiyecekleri 2 saatten fazla ( ya da dışarısı 32°Cden fazla ise 1 saatten fazla) dışarıda bırakmayınız.
Buzdolabınızın ısısını 4 °C den aşağıda tutunuz.
Dondurulmuş gıdaları güvenli olarak buzdolabında, soğuk suda, ya da microwave de eritiniz. Gıdaları hiçbir zaman mutfak tezgâhında eritmeyiniz.
Dr. Nahide Semin Diren
İşyeri Hekimi
Tez Medikal OSGB
